Cari Açık Nedir ve Nasıl Hesaplanır
Ödemeler Dengesi Cari Açık Cari denge
Cari Açık Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Türkiye Ekonomisi ve Dünya Ekonomisi birbirleriyle sürekli olarak etkileşim halindedir. Bu etkileşimler, birçok gösterge ile takip edilir. Bunlardan en önemlilerinden biri de cari açık olarak adlandırılan göstergedir. Cari açık, ekonomik bir ülkenin, tüm mal ve hizmetlerin ihracatından elde ettiği gelir ile yurt dışından tüm mal ve hizmetleri satın almasından kaynaklanan farktır. İhracatın, ithalattan daha fazla olduğu durumlarda cari fazla, ithalatın ihracattan daha fazla olduğu durumlarda ise cari açık söz konusudur.
Cari açık, birçok faktörden kaynaklanabilir. Bu faktörlerin arasında, yurt içi yatırımların yetersizliği, düşük tasarruf oranları, yüksek dış borç yükü, yüksek ithalat bağımlılığı gibi etkiler yer alır. Cari açığı hesaplamak için, dış ticaret bilançosu kullanılır.
Dış ticaret bilançosu, tüm mal ve hizmet ithalatı ile ihracatı arasındaki net farkı gösterir. İthalat ve ihracat rakamları, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan veriler kullanılarak hesaplanır. Cari açık hesaplama formülü şu şekildedir:
Cari Açık = İthalat – İhracat
Örneğin, Türkiye’nin 2021 yılı Haziran ayındaki dış ticaret verilerine bakacak olursak; ithalat tutarı 23,3 milyar dolar, ihracat tutarı ise 16,8 milyar dolar olarak açıklanmıştır. Bu durumda, Türkiye’nin Haziran ayında cari açığı şu şekilde hesaplanabilir:
Cari Açık = İthalat – İhracat = 23,3 – 16,8 = 6,5 milyar dolar
Bu sonuca göre, Haziran ayında Türkiye’nin 6,5 milyar dolar cari açığı bulunmaktadır.
Cari açık, bir ekonominin sağlıklı bir şekilde büyümesi için olumlu bir faktör değildir. Özellikle yüksek cari açık, ülke ekonomisi için ciddi bir risk oluşturmaktadır. Bu yüzden hükümetler, ekonomi politikaları ile cari açığı düşürmeye veya cari fazla yaratmaya çalışırlar. Bunun için, ihracatı artırmaya yönelik teşvikler verilir, ithalatı kısıtlayıcı önlemler alınır ve yatırımlar teşvik edilir.
Sonuç olarak, cari açık ekonomik bir gösterge olarak, bir ekonominin sağlıklı bir şekilde büyüyüp büyümediğini belirlemekte kullanılır. Bu nedenle, hükümetler tarafından alınacak önlemler ve ekonomi politikaları, cari açığı düşürmeye yönelik olmalıdır.
